۱ طرح فعالیتهای پژوهشی
۱٫۱ مقدمه طرح
«ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻌﻤﯿﻖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﮋوﻫﺶ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ، ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﻧﻮآوری، ﻧﻈﺮﯾﻪﭘﺮدازی و ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزی ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﺑﻮﻣﯽ در ﻧﻈﺎم ﺗﻌﻠﯿﻢ و ﺗﺮﺑﯿﺖ رﺳﻤﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ» به عنوان یکی از راهبردهای کلان سند تحول نظام آموزش و پرورش ذکر شده است و به حق اگر بخواهیم مدرسهای در تراز انقلاب اسلامی داشته باشیم ملزم به اجرای این راهبرد هستیم و این مهم میسر نیست مگر با ارتقاء روحیه پژوهش در کادر آموزشی و تربیتی مدرسه. زیرا تا زمانی که مربیانِ دانشآموزان دارای فرهنگ پژوهش نباشند نمیتوانند این فرهنگ را به آنان منتقل سازند و کسی که فاقد این روحیه باشد در تعلیم و تربیت، تبدیل به منبع راکدی از دانستهها و تجربیات خواهد شد که پس از چند سال بازدهی لازم برای تربیت و آموزش نسل جوان تمدن ساز را نخواهد داشت. در مقابل معلمی که پژوهشگرانه درصدد رفع نیازهای علمی خود و همکارنش میباشد با پویایی خود نسلهای متفاوت از جوانان را تربیت کرده و آموزش خواهد داد.
۱٫۲ اهداف طرح
۱٫۲٫۱ هدف اصلی
- ارتقاء و رشد معلمان؛ به ویژه در بعد علمی و پژوهشی
۱٫۲٫۲ اهداف فرعی
- حل مشکلات و مسائل تربیتی و آموزشی از طریق پژوهشهای علمی
- تدوین مدلها و قالبهای تربیتی کاربردی و عملیاتی
- ارتقاء روحیه پژوهش در کادر آموزشی و تربیتی مدرسه
- تقویت هویت، اعتبار و جایگاه اجتماعی کادر آموزشی و تربیتی مدرسه
- به روزرسانی و اصلاح روش و قالب فعالیتهای آموزشی و تربیتی مدارس
۱٫۳ معرفی طرح
در این طرح به جای آنکه پژوهشگران مرکز تربیت مربی پیرامون مسئلهای که در حوزه تعلیم و تربیت مورد نیاز یک معلم است، پژوهش کرده و سپس نتیجه آن پژوهش را در اختیار معلمان قرار دهند، معلمان به سمتی هدایت میشوند که خود در مسئلهای که پیش رو دارند، پژوهش کنند و نتایج حاصل از آن را هم خودشان به کار بندند و هم در اختیار سایر معلمان قرار دهند. به این وسیله اولاً معلمان علاوه بر تدریس، قابلیتهای پژوهشی نیز پیدا میکنند؛ ثانیاً امر پژوهش میتواند به صورت دقیقتر و عملیاتیتری انجام شود؛ ثالثاً این پژوهش زودتر به مرحله عملیاتی شدن خواهد رسید؛ و از همه مهمتر این کار موجب رشد و ارتقاء خود معلمان میگردد. البته این فعالیت پژوهشی پس از آموزشهای لازم و در قالب روشهای علمی و به صورت کاملاً منظم انجام خواهد شد.
۱٫۴ مراحل اجرا
۱٫۴٫۱ آموزش
در مرحله اوّل معلمان آموزشهای لازم در مورد روشهای مختلف پژوهش و همچنین تنظیم و تدوین طرح پژوهشی خواهند دید و در صورتی که نیازی به آموزش در این زمینه نداشته باشند به مرحله بعد خواهند پرداخت.
۱٫۴٫۲ تنظیم طرح پژوهشی
در مرحله دوم هر یک از معلمان به تنهایی و یا به صورت گروهی باتوجه به علاقه، دغدغه و همچنین نیاز خود موضوعی را برای پژوهش انتخاب کرده و با کمک یک استاد راهنما به تدوین طرح پژوهشی در این زمینه خواهند پرداخت.
۱٫۴٫۳ تصویب طرح
پس از تدوین طرح پژوهشی، این طرح با توجه به گستره مفهومی و اجرایی آن در شورایی متشکل از معاونین پژوهش مقاطع مختلف و سایر افراد مرتبط با طرح بررسی شده و در صورت تأیید این شورا امکانات مورد نیاز جهت پژوهش در این زمینه در اختیار پژوهشگر یا گروه پژوهشگران قرار خواهد گرفت.
۱٫۴٫۴ پژوهش
پس از تصویب طرح، پژوهش آغاز شده و پژوهشگر یا گروه پژوهشگران طی مدت مشخصی گزارش عملکرد خود را ارائه داده و به تناسب کار خود از امکانات مورد نیاز مصوب شده بهرهمند خواهند شد.
۱٫۴٫۵ ارزیابی
در مرحله آخر و پس از اتمام طرح پژوهشی این پژوهش ارزیابی شده و در صورت تأیید، حق الزحمه پیش بینی شده برای انجام این پژوهش به پژوهشگران پرداخت خواهد شد. در ضمن این پژوهش علاوه بر اینکه در اختیار معلمان مجتمع قرار خواهد گرفت تا از نتایج آن استفاده نمایند، در اختیار معلمان سایر مراکز آموزشی و تربیتی نیز قرار خواهد گرفت.
۱٫۵ موضوعات پژوهش
موضوعات پژوهش باید در حوزه تعلیم و تربیت باشند و طبیعتاً این موضوعات باید در زمینهای باشد که تا کنون کمتر به آن پرداخته شده است ولی معلمان در انتخاب موضوع در این زمینه آزاد هستند و مرکز تربیت مربی صرفاً به راهنمایی معلمان در انتخاب موضوع کمک خواهد کرد. البته با توجه به نیاز مرکز تربیت مربی به همکاری پژوهشی در زمینههای ذیل، معلمان پس از تأیید مرکز، میتوانند بدون ارائه طرح پژوهشی صرفاً به همکاری با مرکز در این زمینهها بپردازند:
- مصاحبه با نخبگان حوزه تعلیم و تربیت
- رصد و تجربه نگاری مراکز تربیتی و آموزشی
- تدوین ویژگیها و شاخصهای معلم تراز انقلاب اسلامی
- طراحی آزمونها و الگوهای گزینش و ارزیابی معلم تراز انقلاب اسلامی
- شناسایی محصولات فرهنگی و تدوین سیر مطالعاتی مورد نیاز مربیان
۱٫۶ نتایج ضمنی
- شناسایی نیروهای فعال و مستعد
- ارتقاء روحیه پژوهش در دانشآموزان
- الگوسازی فعالیتهای پژوهشی برای سایر مراکز
- تأمین محتوای مورد نیاز سایر مراکز تربیتی و آموزشی
- مستندسازی تجربیات آموزشی و تربیتی مدارس شاخص