۱ طرح ارزیابی همه جانبه

۱٫۱ مقدمه طرح

«استقرار نظام ارزیابى و سنجش صلاحیت‏هاى عمومى، تخصصى و حرفه‏اى معلمان مبتنى بر شاخص‏هاى آموزشى، پژوهشى، فرهنگى و تربیتى براى ارتقاء»؛ یکی از سیاستهای کلی‌ای است که مقام معظم رهبری برای «ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور» ابلاغ فرموده‌اند[۱]. از این رو مرکز تربیت مربی مجتمع امام صادق، برای ارتقاء کیفی این مجتمع و کارکنان آن در نظر دارد طرحی همه‌جانبه برای آن تدوین نماید.

۱٫۲ اهداف طرح

۱٫۲٫۱ هدف اصلی

ارتقاء همه جانبه سرمایه‌های انسانی مجتمع

۱٫۲٫۲ اهداف فرعی

رشد کیفی مجمتع توسط ارتقاء افراد موجود و جایگزینی افراد قوی‌تر
تعیین ارزشهای مورد توجه مجتمع و ضریب اهمیت آنها
تقویت هویت، اعتبار و جایگاه اجتماعی سرمایه انسانی مجتمع
انگیزه سازی جهت پیشرفت سرمایه انسانی مجتمع به صورت مستمر
تامین عدالت در بهره‌مندی همکاران از مزایای مادی و معنوی

۱٫۳ معرفی طرح

بهترین روش برای ارتقاء فرهنگیان و معلمان، تحریک درونی خود آنان است. هر چقدر مرکز یا گروهی از بیرون برای افراد برنامه‌ریزی کند و با برگزاری دوره‌های آموزشی و فرهنگی، برای رشد آنان تلاش کند؛ تا زمانی که خود او تصمیم به حرکت نگیرد، همه برنامه‌ها و دوره‌ها کم‌اثر خواهد بود. در مقابل اگر فردی بداند که در مجموعه محل خدمت او، چه ارزشهایی مورد توجه است و چه مطالباتی در آن از او وجود دارد؛ حتی اگر هیچ دوره و طرحی از سوی مجموعه اجرا نشود، خود او برای کسب ارتقاء خود و رسیدن به مدارج بالاتر تلاش خواهد نمود.

همچنین می‌دانیم ویژگیهای فردی و نقاط قوت و ضعف متفاوت افراد، مانع از این است که بتوان با یک یا چند برنامه عمومی، همه را به صورت منسجم و متوازن به پیشرفت مورد انتظار سوق داد. هر اندازه طرح یا دوره‌ای، بر اساس نیازسنجی اکثریت مخاطبان اجرا شود؛ ولی باز هم بسیاری از افراد خود را نسبت به آن بی‌نیاز می‌پندارند و درخواست برنامه‌ای دیگر دارند. این در حالی است که اگر بتوان نقاط مطلوب مورد نظر را معرفی نمود، و انگیزه را برای حرکت افراد به سوی آن فراهم کرد؛ هر کس خود با برنامه‌ریزی شخصی، ضعف‌های خود را برای دست‌یابی به آن نقاط مطلوب برطرف خواهد کرد.

بدین ترتیب مقتضی است پس از تعیین ارزشهای مجتمع و ویژگیهای معلم تراز انقلاب اسلامی، اقداماتی انگیزه‌ساز در جهت رسیدن به آن نقاط مطلوب انجام داد. در این صورت از یک سو می‌توان پرونده‌ای برای رصد رشد تمامی همکاران ایجاد نماییم؛ و از سوی دیگر معیارهایی برای جذب و استخدام همکاران جدید در اختیار خواهیم داشت. در چنین شرایطی می‌توان برای افرادی که فرایند رشد را به خوبی طی نمی‌کنند، جلسات مشاوره و راهنمایی ترتیب داد.

۱٫۴ مراحل اجرا

تدوین ویژگی‌های معلم تراز انقلاب اسلامی و ضریب‌دهی به هر کدام
تدوین شاخص‌های ارزیابی ویژگی‌های معلم تراز
طراحی سامانه ارزیابی همه جانبه
ارزیابی همه جانبه در قالب خودارزیابی و خوداظهاری
ارزیابی همه جانبه توسط ارزیابان
بررسی و نهایی شدن ارزیابی توسط کمیته ارزیابی
تهیه کارنامه و پرونده جامع برای هر فرد
مدیریت فرآیند مشاوره و راهنمایی جهت پیشرفت بر اساس پرونده جامع
بازخورد گیری و به روز رسانی روال ارزیابی

۱٫۵ ویژگی‌های طرح

ارزیابی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، تعاملات تشکیلاتی و همچنین محصولات تربیتی
مشارکت همکاران در ارزیابی به صورت فعال
تغییر شاخص‌های مزایای مادی و معنوی بر اساس ارزیابی و پیشرفت معلمان
مشاوره و راهنمایی به همکاران جهت پیشرفت توسط اساتید متخصص هر حوزه

۱٫۶ روش‌ طرح

برای بیان چگونگی ارزیابی همه‌جانبه همکاران، باید به چهار موضوع توجه داشت که در زیر عنوان شده است.

۱٫۶٫۱ شیوه‌های جمع‌آوری داده

خود ارزیابی
پرسشنامه
مصاحبه
تحقیقات میدانی
سوابق (رزومه)
بررسی نتایج عملکرد

۱٫۶٫۲ ارزیاب‌ها

خود فرد
مسئول بالاتر
همکاران
دانش‌آموزان و اولیاء
کمیته ارزیابی
مدیر عامل مجتمع

۱٫۶٫۳ افراد مورد ارزیابی

مدیر مدرسه
معاون مدرسه
معلم راهنما
معلم درسی تمام وقت
معلم درسی ساعتی
ناظم
کارمند دفتری
کارمند اجرایی (مانند خدمات)
معاون مجتمع

۱٫۶٫۴ نظام امتیازات‌دهی

چنانچه بیان شد، برای هرکدام از موضوعات و حیثیات مورد ارزیابی ضریبی قرار داده شده که میزان اهمیت آن را در مقابل ویژگیهای دیگر نشان می‌دهد. در عین حال، برای هر کدام از این مؤلفه‌ها نیز نیازمند معیار ارزیابی هستیم. از این جهت، در هر یک از شاخص‌های ارزیابی، شش سطح معرفی کرده‌ایم و نمره‌ای برای توصیف کیفی آن قرار داده‌ایم. در زیر این معیارها را مشاهده می‌کنیم.

میزان و کیفیت ویژگی مذکور	نمره
فاقد این ویژگی	۰
غیر قابل اعتنا	۰٫۲
در حد اندک دارای ویژگی	۰٫۴
درحد متوسط یا معمول	۰٫۶
در حد مطلوب دارای ویژگی	۰٫۸
به صورت منحصر به فرد	۱

به عبارت دیگر آنچه در فصل بعدی مشاهده می‌شود، شاخصهایی است که موضوع ازیابی همکاران را نشان می‌دهد. همه این موضوعات از اهمیت برابر برخوردار نیستند؛ به همین سبب، به هر یک از آنها ضریبی تعلق گرفته است که در مجموع امتیاز ۱۰۰۰ را تشکیل می‌دهد. در عین حال، نمره‌دهی به هر شاخص،بر اساس جدول بالا صورت می‌گیرد؛ با این قید که هر فرد باید حداقل نمره ۰٫۶ از ۱ نمره را در هر ویژگی کسب نماید. برای مثال سلامت روانی، یک ویژگی مهم برای یک معلم یا فردی است که در مدارس به فعالیت می‌پردازد که اگرچه ۶ امتیاز از ۱۰۰۰ امتیاز برای آن پیش بینی شده است؛ ولی از آنجا که باید حداقل نمره ۰٫۶ از این ویژگی را دارا باشد، فردی که سلامت روانی ندارد، از از فرایند تثبیت، جذب و یا ارتقاء مجتمع خارج خواهد شد. بدین ترتیب اگر کسی از حد معمول سلامت روانی برخوردار باشد، ۳٫۶ نمره از ۱۰۰۰ را دریافت خواهد کرد و اگر این ویژگی را در حد مطلوب داشته باشد، ۴٫۲ نمره اخذ می‌کند.

۱٫۷ موضوعات مورد ارزیابی

در این بخش، ویژگیهای معلم تراز انقلاب اسلامی را همراه با ضرایب آنها برشمرده‌ایم، تا به شرحی که در بالا گفته شد، معیار ارزیابی همکاران قرار گیرد.

انسان ۱۰۰		فردی ۳۵		سلامت فردی ۱۰	سلامت جسمانی۴
					سلامت روانی ۶
				فکری- اندیشه‌ای۸
				مهارتی- رفتاری ۷
				گرایشی ۱۰
		خانوادگی ۳۰		رابطه با همسر۸	شناختی و معرفتی ۳
					مهارتی و عملی ۵
				رابطه با فرزندان ۸	شناختی و معرفتی ۳
					مهارتی و عملی ۵
				رابطه با والدین۸	شناختی و معرفتی ۲
					مهارتی و عملی ۶
				رابطه با خویشاوندان ۶
		اجتماعی ۳۰		گروه‌های اجتماعی ۱۰	نظری ۵
					عملی ۵
				جامعه ایرانی ۲۰	نظری ۱۰
					عملی ۱۰
		ارتباط با خلقت ۵		جمادات
				گیاهان
				حیوانات
				ماوراء ماده
مسلمان ۱۵۰		معرفت دینی ۳۰		شناخت دین (دین شناسی) ۵	شناخت دین و اصول بنیادین آن ۲/۵
					آشنایی با شبهات دینی و پاسخ آن ۲/۵
				شناخت معارف دینی ۲۵	از منابع اصلی دین ۵
					با وساطت اندیشمندان دینی ۲۰
		ارتباط با حقیقت و باطن اسلام ۵۵		شناخت خدا و اسماء و صفات او ۵
				بندگی خدا ۵۰	خضوع و تذلل (نماز، ذکر و مناجات) ۵
					اطاعت و فرمانبرداری ۴۵
		رابطه با تجلیات اسلام ۵۵		قرآن کریم ۱۵	اتصال به ظاهر قرآن ۷
					اتصال به باطن قرآن ۸
				عترت ۲۰	پذیرش ولایت، نبوت و امامت ۵
					تأسی از روش زندگی ۵
					پیروی و اطاعت از دستورات ۵
					استشفاع و توسل ۵
				معاد (یوم الدین) ۱۰	تجلی دادن دین در دنیا (ظاهر قیامت) ۳
					توجه به قیامت (باطن دنیا) ۷
				جامعه مهدوی ۱۰	آشنایی با معارف مهدوی ۳
					انتظار برای ظهور جامعه مهدوی ۴
					اتصال با فرهنگ مهدوی ۳
انقلابی ۱۵۰		در مواجهه با اصل انقلاب ۴۰		بصیرت انقلابی ۲۰	آشنایی با تاریخ انقلاب ۵
					آشنایی با جریان شناسی انقلاب ۵
					تحلیل ماهیت انقلاب ۴
					شناخت ارزشهای انقلاب ۴
					شناخت شرایط و اقتضائات زمانه ۳
				انقلابی بودن ۲۰	عمل به وظایف انقلابی ۵
					عشق به انقلاب ۵
					دفاع و حمایت از انقلاب و مبانی و آرمانهای آن ۵
					پایبندی به ارزشهای انقلاب ۵
		در مواجهه با امامین انقلاب ۴۰		نظری ۲۰	آشنایی با شخصیت و سیره امامین انقلاب ۵
					آشنایی با اندیشه امامین انقلاب ۱۵
				عملی ۲۰	عشق به ولایت ۵
					اطاعت از ولایت ۱۵
		در مواجهه با جبهه انقلاب اسلامی ۳۵		نظری ۱۷	آشنایی با سازمانها و نهادهای انقلابی ۸
					آشنایی با سیره انقلابیون ۹
				عملی ۱۸	صدور انقلاب ۹
					تقویت جبهه مستضعفین ۹
		در مواجهه با جبهه مقابل انقلاب اسلامی ۳۵		غرب شناسی ۷	شناخت تاریخ تمدن غرب ۴
					شناخت مدرنیته و پست مدرنیسم ۳
				دشمن شناسی ۸	شناخت اسلام امریکایی ۴
					استکبار شناسی ۴
				دشمن ستیزی ۱۰	استکبار ستیزی ۵
					مقابله با اسلام امریکایی ۵
معلم ۳۵۰		از حیث روابط زمینه ساز ۲۰۰		ارتباط با دانش آموز ۸۰	ویژگی های ظاهری ۲۰
					ویژگی های معرفتی ۳۰
					ویژگی های اخلاقی-مهارتی ۳۰
				ارتباط با مدرسه ۷۰	شناختی و معرفتی ۳۰
					عملی و مهارتی ۴۰
				ارتباط با خانواده دانش آموز ۵۰	شناخت ۲۰
					تعامل با خانواده ۳۰
		از حیث تعلیم و تربیت ۱۵۰		تربیتی ۸۰	دغدغه تربیت دینی ۲۰
					تربیت در چارچوب نظام تربیتی اسلام ۲۰
					خلاقیت در شیوه‌های تربیت ۱۵
					شناخت نظام تربیتی اسلام ۲۵
				آموزشی ۷۰	علاقه به آموزش ۱۵
					مقدمات آموزش ۲۵
					آموزش مستقیم ۳۰
معلم خاص ۲۵۰	جنسیت
	مقطع تحصیلی
	نقش تربیتی		معلم درسی
			معلم راهنما
			معاون مدرسه
			مدیر مدرسه
			آموزش استثنایی و سواد آموزی
	قومیت
	زبان
	مذهب